Thơ Mai Thảo
Tập "Ta thấy hình ta những miếu đền" cô đọng những lời tài tử của một thi nhân đã bỏ thơ theo văn. Cuối đời, do tình cờ một ông chủ nhà xuất bản yêu cầu, Mai Thảo góp lại thành tập mà có thơ Mai Thảo như món quà muộn đến từ một đời vừa chín. Trong văn, Mai Thảo luôn luôn đứng ở vị trí trên cao nhìn xuống: Hà-nội ở dưới chân, Hồng-Kông ở dưới chân... Trong thơ, ông lên cao nữa, thoát khỏi cõi đời, bay trên chín tầng mây, sải xa muôn dặm, nhìn về nhân thế, soi xuống chính mình, và thấy: "Sau những phố xá chập chùng tới những ngã ba nghìn phương. Sau những ngã ba viễn phương tới những tàng cây lục lục. Sau những tàng cây trùng trùng tới những cánh rừng điệp điệp. Sau những cánh rừng hát suối tới những sa mạc cát thức. Sau những sa mạc cát bay tới những con đường dặm hồng. Sau những dặm biếc dặm hồng tới những bờ bãi mù sương. Sau những bãi bờ trăng soi tới chín cửa biển thần phủ. Sau chín cửa biển thần phù tới năm đại dương sóng đập. Sau năm đại dương vô bờ tới đường chân trời vô tận. Sau đường chân trời là không. Cõi không. Không còn gì nữa hết. ..... Dưới nữa là không. Cõi không. Không còn gì nữa hết. Cõi không là thơ. Không còn gì nữa hết là thơ. Nơi không còn gì nữa hết là khởi đầu thơ. Một xoá bỏ tận cùng. Từ xoá bỏ chính nó. Tôi xoá bỏ xong tôi. Không còn gì nữa hết. Tôi thơ." (Bờ cõi khởi đầu) Một tuyên ngôn thơ vừa rạng như một hành trình vào hư vô, đi đến tận cùng hủy diệt: tôi xoá bỏ tôi mới có thơ. Thơ sinh ra từ sự diệt ấy. Mai Thảo đã đi đến sơn cùng thủy tận: hủy thể của hủy thể để có thơ, và do đó thơ ông là những dòng khởi thủy của một bắt đầu. Mỗi thơ ông là mỗi giáng sinh, và giáng sinh nào cũng duy nhất. Thơ Mai Thảo, ở những chỗ hủy diệt tận cùng đó luôn luôn độc đáo và tha thiết. Là những khắc đời cắt ra đã khô máu. Là những cô đơn trùng lấp đã lên men. Là sự thăng hoa của đối thoại giữa chính mình và bệnh tật. Là những tự do khuất biệt trong vong thân, đơn lạc. Tất cả đều đã hư hoại, kể cả bản thể. Bởi tất cả đều đã mất mình trong sa đoạ, không gì cứu vãn nổi, trừ thơ. Và như thế, Mai Thảo liên tâm với Sartre trong nhận thức thân xác là buồn nôn, kẻ khác là địa ngục. Con người chỉ còn một cứu cánh duy nhất là sáng tạo. Là thơ. Thơ là cõi tận cùng của hủy diệt. Thơ tái sinh, tái tạo. T.K
Không tiếng
Sớm ra đi sớm hoa không biết Đêm trở về đêm cành không hay Vầng trăng đôi lúc tìm ra dấu Nơi góc tường in cái bóng gầy
Thằng viết mướn
Những trang đời viết còn dang dở Sẽ có bàn tay ấy viết dùm Ngón cái sang trang và ngón út Viết dòng vuốt mắt lúc lâm chung
Chuyến
Điểm cuối đường sương, điểm hiện dần Hiện cùng điểm mất ở vong thân Đáy xe, tử điểm vô hình tướng Chết rũ theo người ở dưới chân
Trừ tịch
Bước một mình qua ngưỡng cửa năm Nhân gian tịch mịch tiếng mưa thầm Chợt đâu vẳng tiếng gà lai kiếp Báo vẫn đêm dầy ở cõi âm
Lẻ một
Sách một dẫy nằm trơ trên giá Cạnh người thân thế cũng trơ trơ Sách, người hai cõi cùng hư hoại Nơi một ngàn chương thiếu một tờ
Có lúc
Có lúc nghĩ điều này điều nọ Cảm thấy hồn như một biển đầy Có khi đếch nghĩ điều chi hết Hệt kẻ ngu đần cũng rất hay
Tinh tướng
Những ảnh hình thân cũng thoáng qua Người gần ta nhất cũng muôn xa Tấm gương trước mắt nhìn trân trối Tinh vẫn còn đây tướng đã nhoà
Nghe đất
Nằm đây dưới bóng cây xanh Nhìn qua lá biếc lại xanh sắc trời Mát thơm đất trải bên người Nghe trong ẩm lạnh da người cũng thơm
Đất lên hương, thấm qua hồn Nghe Vui thoáng đến với Buồn thoảng đi Giữa giờ trưa nắng uy nghi Bóng vây vây nhẹ hàng mi cúi đầu
Người nằm nghe đất bao lâu Tai nương ngợ tiếng đời sau thở dài Lung linh sóng nắng đan cài Cõi Trong điệp điệp Cõi Ngoài mang mang
Chợt đâu rụng tiếng phai tàn Rơi ngưng nửa ráng nắng vàng trôi qua Linh hồn thiếp giữa triều hoa Bóng hình thôi đã nhạt nhòa quanh thân
Quá khứ Đôi lúc những hồn ma thức giấc Làm gió mưa bão táp trong lòng Ngậm ngùi bảo những hồn ma cũ Huyệt đã chôn rồi lấp đã xong
Dỗ bệnh
Mỗi lần cơ thể gây thành chuyện Ta lại cùng cơ thể chuyện trò Dỗ nó chớ gây thành chuyện lớn Nó nghĩ sao rồi nó lại cho
Bệnh ở trong người thành bệnh bạn Bệnh ở lâu dài thành bệnh thân Gối tay lên bệnh nằm thanh thản Thành một đôi ta rất đá vàng
Chờ đợi nghìn năm Ta đợi nghìn năm tới trước thềm Đón về huyễn ảo đã cùng tên Song loan chưa tới trong chờ đợi Đành với hoàng hôn sống nhá nhem
Tối sáng không phân nhọ mặt người Là giờ xuất hiện của bầy dơi Rợp trời những cánh bay hôi hám Trên lối ta đi tới cuối trời
Quạ cú ào theo kín một bầy Cáo chồn mai phục mỗi hang cây Dăm con ma xó tanh mùi đất Cống rãnh chui luồn cũng bủa vây
Bàn độc chen chân chó nhẩy ngồi Mồ chiều xanh lạnh lửa ma trơi Dậu chưa đổ đã bìm chen lấn Huyệt chửa đào xong đã quỷ cười
Ta cúi đầu đi khỏi bãi đời Như vì sao mỏi muốn lìa ngôi Như thuyền xa bến vào muôn biển Tới đáy rừng chôn giấc ngủ voi
Làm người xưa bước qua lầy lội Đường lội làm sao giữ được giầy Giầy đã lấm rồi thôi để mặc Trên lối đi về hướng Cửa Tây
Trước tượng Chuá khổ hình trên gỗ đóng đinh Nghìn sau tôi tới đứng im nhìn Thấy trưa thả bóng từ thân tượng Xuống nhói vai mình thánh giá in
Tả ngạn Tả ngạn đời ta một nhánh hoa Bên kia hữu ngạn vẫn thơm và Hương bay thần chú qua lìa đứt Mỗi tối bên này mỗi lệ sa.
Điểm tâm Trà đựng trong bình trí nhớ câm Rót nghiêng từng ngụm nỗi đau thầm Hoà chung cùng ngụm đau trời đất Là mỗi ngày ta mỗi điểm tâm
Ngũ tạng Mùa đông đã tới mưa tê thấp Lại úng đầy thân bất toại từ Giải nắng ung thư mùa hạ trước Đã hủy xong phần lục phủ hư
Thủy tận Em đi vừa khuất trên đầu phố Anh đuổi theo sau bóng đã nhoà Đứng sững. Mới hay lìa cách đã Sơn cùng thủy tận giữa đôi ta
Không hiểu Thế giới có triệu điều không hiểu Càng hiểu không ra lúc cuối đời Chẳng sao khi đã nằm trong đất Đọc ở sao trời sẽ hiểu thôi
(trích trong tập Ta thấy hình ta những miếu đền , Văn khoa, 1989)
© 2008 Thụy Khuê
|