2/2021 Tự Lực văn đoàn - Văn học và cách mạng 13- Trại Cẩm Giàng - Phần II Bảy anh chị em Nguyễn Tường
Sở dĩ tiểu thuyết Tự Lực văn đoàn có hấp lực lớn lao với độc giả, vì, ngoài tài năng của các nhà văn, còn có sự hậu thuẫn bằng chất liệu lấy ra từ chính đại gia đình họ: ở Khái Hưng là một gia đình quyền quý, đa thê, mẹ ghẻ, con chồng.
Đọc tiếp...

2/2021 Gai mây, bút pháp gió
Gió tang đối với tôi là một tuyên ngôn sáng tạo lạ lùng, ngôn ngữ cắt dán, câu, đoạn ghép lại, không đầu, không đuôi, dường như không phải chữ một người sống viết ra, mà tập hợp những thì thầm của một linh hồn, như những hơi gió trong nghiã địa, mỗi nấm mồ là một căn phòng chôn sâu dưới đất, phải leo thang mới xuống được.
Đọc tiếp...

2/2021 Tru Sa: Gió tang
Hết thật rồi, những run rẩy thân quen, trận gió tận của cúc vàng cúc trắng quất cỗ xe dát dày những tóc tươi xuống cõi hư minh ảo giác. Trên những bậc thang dẫn xuống căn phòng chữ nhật, mỗi thời khắc rơi đi không cách gì lưu giữ được. Người mẹ ôm con mình, khiến nó chết ngạt trong thứ tình nồng của sữa thơm, nơi bầu ngực đã hoắm vào đêm đen, núm vú nhọn và sắc chẻ đôi lưỡi thằng lỏi khuyết tật. Gió nén hơi lại, nhiều chục năm, trước khi trút tàn.
Đọc tiếp...

2/2021 Tự Lực văn đoàn - Văn học và cách mạng 13- Trại Cẩm Giàng
Nói đến cái nôi của Tự Lực Văn Đoàn là phải kể hai địa điểm: Trại Cẩm Giàng và số 80 Quan Thánh. Cẩm Giàng là nơi chi nhánh gia đình Nguyễn Tường từ Hội An ra Bắc, định cư và lập nghiệp.
Đọc tiếp...

1/2021 Tự Lực văn đoàn - Văn học và cách mạng 12- Đỗ Tốn và Chúc thư văn học của Nhất Linh
Tên tuổi Đỗ Tốn, gắn liền với Hoa vông vang, một tác phẩm mà những người trưởng thành khoảng giữa thế kỷ XX, không mấy ai là không biết, không đọc. Nhưng chúng ta lại có rất ít tài liệu về Đỗ Tốn.
Đọc tiếp...

1/2021 Nguyễn Thị Hoàng, người yêu muôn thuở
Nguyễn Thị Hoàng sinh ngày 11-12-1939, tại Huế. Bút hiệu khác Hoàng Đông Phương. Nguyên quán: thôn Quảng Điền, xã Triệu Đại, huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị. Cha là Nguyễn Văn Hoằng, công chức cao cấp trong bộ giáo dục. Học trung học đệ nhất cấp ở trường Đồng Khánh, Huế. Năm 1957 gia đình chuyển vào Nha Trang, học trường trung học Võ Tánh.
Đọc tiếp...

1/2021 Tự Lực văn đoàn - Văn học và cách mạng 11- Tự Lực Văn Đoàn có những ai?
Cách đây hơn hai mươi năm, nhà văn Đặng Trần Huân (1929-2003), một người rất quan tâm đến Tự Lực văn đoàn, viết:
"Chỉ mới thành lập năm 1933 mà tổ chức Tự Lực Văn Đoàn tưởng như đã xa xưa lắm vì cho tới nay có lẽ vẫn chưa có ai trả lời được là văn đoàn này gồm có những ai? Về sau có thêm bớt ai không?
Đọc tiếp...

1/2021 Tự Lực văn đoàn - Văn học và cách mạng 10- Tú Mỡ và Thế Lữ
Tú Mỡ kể lại với Lê Thanh năm 1943: Ông tên thật là Hồ Trọng Hiếu, sinh ngày 14-3-1900 tại phố Hàng Hòm, Hà Nội. Năm tuổi học chữ nho với ông nội, học hết Tam Tự Kinh, Dương Tiết, thì ông nội chết, cha cho học tư trường cụ giáo Quý, rồi các trường Hàng Bông, Hàng Vôi, đến hết bậc tiểu học.
Đọc tiếp...

1/2021 Tự Lực văn đoàn - Văn học và cách mạng 9- Hoàng Đạo và Thạch Lam
Là cây bút tài hoa nhất trong ba anh em Nguyễn Tường: viết gì cũng được, viết hay ngay từ đầu, không cần qua thời kỳ "luyện văn", Hoàng Đạo thản nhiên bước vào lối viết hiện đại, ngay trong truyện ngắn đầu tay Nùng Chi Lan ký Tòng Lương, đăng trên Phong Hóa số 14 (22-9-1932)
Đọc tiếp...

12/2020 Tự Lực văn đoàn - Văn học và cách mạng 8- Hành trình đổi mới của Khái Hưng và Nhất Linh
Bỏ những khóc lóc sướt mướt, chưa đủ.
Bỏ lối văn biền ngẫu, chưa đủ.
Đổi mới ngôn ngữ như Hoàng Tích Chu viết câu ngắn gọn, vẫn chưa đủ.
Nhà văn còn phải đổi mới cả kỹ thuật viết tiểu thuyết, từ cổ điển bước sang hiện đại.
Đọc tiếp...

12/2020 Tự Lực văn đoàn - Văn học và cách mạng 7- Đổi mới ngôn ngữ và tư tưởng
 Không ai chối cãi được công lao của Phạm Quỳnh và các dịch giả trên tờ Nam Phong trong những bước đầu xây dựng và phát triển nền văn học quốc ngữ. Tuy nhiên, lối văn chương "gió chiều hoa sớm, bể ái chứa chan, phượng họa loan ca, tình thơ bát ngát" của Tuyết Hồng lệ sử, Giọt lệ thu... nhờ được Nam Phong phổ biến, đã "làm chủ văn đàn"
Đọc tiếp...

12/2020 Tự Lực văn đoàn - Văn học và cách mạng 6- Sự hình thành nền văn học quốc ngữ
 Muốn hiểu Tự Lực văn đoàn đã làm được những gì cho nền văn học quốc ngữ, ta phải xem lại tình trạng nền văn học này, trước khi có Tự Lực văn đoàn, sau đó mới có thể trả lời câu hỏi: Tự Lực văn đoàn đã làm được gì cho nền văn học quốc ngữ.
Đọc tiếp...

12/2020 Tự Lực văn đoàn - Văn học và cách mạng 5- Sự tiếp nhận Tự Lực văn đoàn
Trương Chính là nhà phê bình đầu tiên có những nhận định sâu sắc, đầy chất sáng tạo về Tự Lực văn đoàn. Tác phẩm Dưới mắt tôi (1939), phần viết về Khái Hưng, Nhất Linh cũng đầy đủ hơn những người viết sau.
Đọc tiếp...

11/2020 Tự Lực văn đoàn - Văn học và cách mạng 4- Nhất Linh và Phong Hóa
Phong Hóa số 14, ra ngày 22-9-1932, được coi là tờ báo đầu tiên của Tự Lực văn đoàn. Tuy nhiên sự thay đổi, như ta đã thấy trong chương Khái Hưng và Phong Hóa, bắt đầu từ trước.
Đọc tiếp...

11/2020 Tự Lực văn đoàn - Văn học và cách mạng 3- Khái Hưng và Phong Hóa
Đọc Phong Hóa chúng ta sẽ thấy về mặt bài vở: Phong Hóa từ số 1 (16-6-1932) đến số 13 (8-9-1932) do Khái Hưng phụ trách, từ số 14 (22-9-1932) trở đi, Nhất Linh đổi mới tờ báo, mời thêm những người viết, người vẽ mới và làm Giám đốc.
Đọc tiếp...

11/2020 Tự Lực văn đoàn - Văn học và cách mạng 2.2- Sự thành lập Tự Lực văn đoàn và Phong Hóa - Phần II
Trở lại báo Ngày Nay số 16 (12-2-36), là tờ báo mà Tự Lực văn đoàn dồn toàn lục vào sau khi Phong Hóa bị đóng cửa, như để chứng tỏ: Chúng tôi chưa chết đâu.
Đọc tiếp...

11/2020 Tự Lực văn đoàn - Văn học và cách mạng 2.1- Sự thành lập Tự Lực văn đoàn và Phong Hóa - Phần I
Nhất Linh hầu như không trực tiếp đem đời sống thực vào tác phẩm, ngược lại Khái Hưng viết một số tiểu thuyết, truyện ngắn phản ánh những biến cố đã xẩy ra, nhờ đó, chúng ta có thể tìm lại được những mảnh đời trôi nổi của ông và các bạn, trong đó có giai đoạn đầu tiên thành lập Tự Lực văn đoàn.
Đọc tiếp...

10/2020 Những lá thư của họa sĩ Mai Thứ
Ngày nay, chúng ta thực tình muốn biết Chu Văn An đã viết gì trong những bản điều trần gửi nhà nước (vua) khiến ông được lưu danh muôn thủa.
Ngày nay, ta đã có đủ khoảng cách thời gian, để nhìn lại lịch sử và mục đích của tôi khi công bố những tài liệu dưới đây, là để cho mọi người biết tấm lòng của họa sĩ Mai Thứ đối với đất nước, dân tộc.
Đọc tiếp...

10/2020 Thư Nguyễn Gia Trí gửi Phạm Tăng-3: Số phận bức tranh lớn nhất của Nguyễn Gia Trí
Ba lá thư cuối cùng dưới đây cho ta cái nhìn khái quát về tình trạng sống của họa sĩ Nguyễn Gia Trí năm 1970 và 1974, và những dòng tâm sự của ông về nghệ thuật của chính mình.
Đọc tiếp...

10/2020 Thư Nguyễn Gia Trí gửi Phạm Tăng-2: Nguyễn Gia Trí đương đầu với Mai Thọ Truyền
Trong lá thư dưới đây, Nguyễn Gia Trí cho biết ông đã dự định chỉ vẽ những bức tranh nằm trong kế hoạch nghệ thuật của ông chứ không vẽ tranh theo đơn đặt hàng của khách, nhưng liệu họa sĩ có thực hiện được ý mình hay không?
Đọc tiếp...

10/2020 Thư Nguyễn Gia Trí gửi Phạm Tăng-1: Sự thăng trầm trong nghề vẽ
Sau năm 2000, họa sĩ Phạm Tăng có trao cho tôi một số tài liệu liên quan tới ông và hội họa. Trong những tài liệu này, có hai loại đáng chú ý: những lá thư của Nguyễn Gia Trí gửi Phạm Tăng từ 1960 đến 1974 và những bài báo tiếng Ý và tiếng Pháp viết về hội họa Phạm Tăng trong thời kỳ sáng tác sung mãn nhất (1965-1975), ông thường đem tranh đi triển lãm ở nhiều tỉnh trong và ngoài nước Ý.
Đọc tiếp...
Phạm Tăng

9/2020 Một sự vu khống Nhất Linh Nguyễn Tường Tam
Trong khi tìm hiểu về Tự Lực văn đoàn, chúng tôi đã đọc được một số thông tin về Nhất Linh Nguyễn Tường Tam hoàn toàn vô căn cứ, trong đó có việc vu khống Nguyễn Tường Tam hâm mộ Hitler, không thể chấp nhận được.
Chúng tôi thấy cần phải đưa vụ việc này ra trước, mong sớm ngăn chặn được những tác hại của loại "thông tin" này. Trích đoạn dưới đây là một phần trong chương 14 của cuốn sách "Tự Lực văn đoàn, văn học và cách mạng" mà chúng tôi đang soạn. TK
Đọc tiếp...

Mộng Trung phỏng vấn Lê Thị Lựu
Đây là bài phỏng vấn duy nhất họa sĩ Lê Thị Lựu, đăng trên tạp chí Mai số 35, ra ngày 6/12/1962 tại Sài Gòn, do Mộng Trung thực hiện. Ở thời điểm này Lê Thị Lựu đã tìm ra con đường hội họa của mình.
Đọc tiếp...

Lê Thị Lựu, ấn tượng hoàng hôn
Viết được trung thực về một người không quen biết đã khó, nhưng viết về một họa sĩ thân thương quen thuộc trên 25 năm trời, hẳn là khó hơn: Bao năm gần gũi họa sĩ Lê Thị Lựu, nhưng áng chừng đối với bà, việc cầm bút là lẽ tự nhiên, như ta cần ăn, cần thở, bà không bao giờ giảng cho tôi nghe những lý thuyết hay qui luật hội họa.
Đọc tiếp...

Cuộc đời Lê Thị Lựu
Thiết tưởng không ai biết Lê Thị Lựu rõ hơn tôi, người đã sống sát cánh cùng Lựu trên nửa thế kỷ, nên tôi xin ghi lại đây những quãng đời của Lựu.
                                                                                                Ngô Thế Tân
Đọc tiếp...

Hành trình đưa tranh Lê Thị Lựu về nước
Dự định viết lại hành trình hội họa của Lê Thi Lựu và đưa tranh bà về nước, đối với tôi, đã bắt  đầu cách đây ba mươi năm, khi họa sĩ từ trần, năm 1988.
Nước ta chưa có truyền thống tìm hiểu sự nghiệp văn nghệ sĩ, cả đến những nghệ sĩ lớn, sống gần chúng ta như Nguyễn Gia Trí, nhưng cuộc đời hoạt động của ông, hầu như không mấy ai biết rõ. Hồ Xuân Hương, ta vẫn chưa xác định được là ai, là tác giả tập Lưu Hương Ký mà Hoàng Xuân Hãn đã khám phá ra hay là người viết những bài thơ oái oăm, phóng túng được truyền tụng? Một tình trạng như vậy không thể xẩy ra với Lê Thị Lựu, nữ họa sĩ tài hoa đầu tiên và duy nhất của Việt Nam.
Đọc tiếp...

Bạt cuốn sách Nhất Linh, cha tôi, Nguyễn Tường Thiết:
Rất lạ, khi ngồi trước máy vi tính để "viết" những dòng này, tôi đã gần như quên hẳn những câu chuyện lý thú chúng ta nói với nhau đêm giao thừa Bính Tuất, cách đây có hơn một tháng. Vậy mà hôm qua, khi đọc lại bài Niềm vui chết yểu của anh, những chi tiết về cái chết Nhất Linh trở lại rõ ràng như cuốn phim vừa xem xong, hoá ra tôi đã "thuộc" nội dung  bài viết ấy, mặc dầu tôi chỉ đọc có một lần, cách đây cũng đến trên dưới 20 năm, tình cờ trên một tờ báo hay một cuốn sách không nhớ rõ ở đâu. Đó là lần đầu tôi "gặp anh.
Đọc tiếp...

7/2020 Túy Hồng người đi ngược gió
Một mình. Đi ngược dòng thời đại. Túy Hồng là một kiện tướng. Chưa từng biết sợ.
Nguyễn Thị Túy Hồng sinh ngày 12 tháng 10 năm 1938, tại thôn Chí Long, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên, trong một gia đình nhiều con gái, tại căn nhà có vị trí rất đẹp đường Phan Châu Trinh, nhìn xuống dòng An Cựu.
Mất ngày 19-7-2020, tại tiểu bang Oregon, Hoa Kỳ.
Đọc tiếp...

Lê Thị Lựu, ấn tượng hoàng hôn

Hồ Trường An, giọng Nam, hồn Việt
Hồ Trường An là một trong những nhà văn nền móng của văn chương hải ngoại, cùng với Nguyễn Mộng Giác, Du Tử Lê, Võ Đình, Kiệt Tấn; trẻ hơn có Đỗ Kh. và Trần Vũ.
Nhưng Hồ Trường An đã không được đánh giá đúng mức, thậm chí còn bị coi thường, với những biệt hiệu như nhà văn miệt vườn, bà già trầu... mới nghe tưởng là tôn vinh, thực ra, ẩn dấu một sự kỳ thị ngầm có ý chê bai tiếng Nam quê mùa, lại được Hồ Trường An kể lể dài dòng như đàn bà con gái.
Đọc tiếp...

Trả lời phỏng vấn Hồ Trường An, 2013

2019

Quê hương ngày trở lại
7/2019 X. Về quê Bắc
Tôi là người Bắc thì miền Bắc nhất định là quê hương tôi rồi, nhưng tại sao, ngoài tên làng Hành Thiện nơi mẹ tôi sinh ra và làng Doanh Châu quê thầy tôi, là hai cái tên tôi thân lắm, như có thể mày tao với chúng được, tôi còn chơi thân cả với nhiều tên khác, như Gia Bình, Bất Bạt, Bạch Hạc, Tiêu Sơn, Long Giáng, Châu Mộc, Vụ Bản... chúng cũng làm tôi "rung động" không phải rung động kiểu tuyết thuyết diễm tình, mà khi nghe những tên này, tôi cảm thấy như ai gọi tên mình, một tý tên mình thôi, không phải tất cả, vì nào có phải tên mình. Tôi tìm hiểu mãi vụ này mà không ra manh mối.
Đọc tiếp...

Quê hương ngày trở lại
6/2019 VIII. Huế
Huế vô cùng quyến rũ về nhiều mặt, bởi vì Huế là kinh đô cuối cùng của thời đại tự chủ. Huế còn giữ được phong độ, qua nếp sống, kiến trúc, văn hoá và ẩm thực. Huế không bị ngộp thở vì nhà cao tầng. Huế vẫn lác đác những nhà cổ trên đường phố ngoại ô, như lời chào của quá khứ đón ta về Huế.
Đọc tiếp...

Quê hương ngày trở lại
6/2019 V. Quy Nhơn
Quy Nhơn có bề dầy trọng đại của lịch sử.
Đến Quy Nhơn, chúng tôi ở khách sạn M.T. trên bờ biển. M.T. là tên một chuỗi khách sạn mọc trên toàn thể đất nước, ông chủ có lẽ là người gốc dân tộc (ngày trước gọi là người thiểu số) hay ông sinh ra ở miền núi rừng M.T.
Đọc tiếp...

Quê hương ngày trở lại
6/2019 IV. Phú Yên
Từ Nha Trang chúng tôi đi dọc bờ biển Phú Yên lên Quy Nhơn, qua Vạn Giã, Đại Lãnh, Tuy Hòa... cảnh đẹp vô cùng, bao ghềnh đá, đầm, vịnh, mỏm, bãi... không bút nào tả hết được.
 Đọc tiếp...

Quê hương ngày trở lại
5/2019 III. Nha Trang
Máy bay từ Sài Gòn ra Nha Trang đỗ tại phi trường Cam Ranh. Đường từ phi trường về Nha Trang là một xa lộ rất đẹp, không kém gì những đại lộ nổi danh trên thế giới mà tôi đã đi qua.
 Đọc tiếp...

Quê hương ngày trở lại
5/2019 II. Côn Đảo
Từ Sài Gòn, chúng tôi lấy máy bay ra Côn Đảo.
Chiếc máy bay nhỏ chở đầy hành khách, không một chỗ hở. Mọi người cười nói ồn ào, dường như quen nhau cả. Tôi để ý: hầu như không có người Nam, máy bay chở toàn người Bắc...
Đọc tiếp...

Quê hương ngày trở lại
5/2019 I. Sài Gòn-Châu Đốc-Hà Tiên
Về Sài Gòn tôi bị lạc. Tình trạng lạc hướng kéo dài trên taxi, xe ôm, đi một mình hay cùng gia đình, bè bạn, tôi thường lẩm nhẩm trong đầu: đường này Gia Long, Tự Do đây, chắc là Lê Văn Duyệt...
Đọc tiếp...

1/2019 Hành trình đưa tranh Lê Thị Lựu về nước
Dự định viết lại hành trình hội họa của Lê Thi Lựu và đưa tranh bà về nước, đối với tôi, đã bắt  đầu cách đây ba mươi năm, khi họa sĩ từ trần, năm 1988...
Đọc tiếp

2018
5/2018 Thế giới trong bao của Tru Sa
Tạ Duy Anh đã báo động trong bài tựa cuốn Trăng Tang (in năm 2017) rằng cuốn sách này khó nhai lắm, tất thẩy ai muốn "bập" vào, có thể bị bắn ra không thương tiếc.
Tôi thử "bập" vào hai chữ Trăng Tang, thoạt nhủ thầm: lại một hình ảnh siêu thực! Nhưng nghĩ kỹ hơn, không chỉ có thế: Trăng Tang là thứ chữ có cấu tạo đặc biệt như chữ Tru Sa vậy. Trước mắt, tôi chưa thể biết gì về hai từ bí mật Trăng Tang và Tru Sa, mà chỉ đoán chúng gắn liền với nhau như một định mệnh. Muốn biết, phải "nhập" sách.
Đọc tiếp

4/2018 Võ Thị Hảo, chuông vọng cuối chiều
Chuông vọng cuối chiều là tập truyện ngắn thứ hai của Võ Thị Hảo do nhà xuất bản Lao Động in cuối năm 1994, xác định một phong cách và một tiềm lực viết chín chắn, nặng hành trang tư tưởng.
Đọc tiếp

4/2018 Trương Tửu-Nguyễn Bách Khoa (1913-1999)
Là một trong những người tiên phong trong lãnh vực phê bình văn học. Trương Tửu sinh ngày 18/ 10/1913 và mất ngày 16/11/1999 tại Hà Nội. Bài viết đầu tay của ông là bài Triết lý truyện Kiều in trên Đông Tây tuần báo năm 1931, năm ấy ông mới 18 tuổi, đang tự học để thi tú tài. Từ đó ông hiện diện thường xuyên trên các tạp chí văn học tại Hà Nội.
Đọc tiếp

4/2018 Phạm Thị Hoài, Chuyện Lão Tượng Phật Di Lặc Và Nàng Nậm Mây
Bạch Tuyết và Bẩy Chú Lùn của Jacob Grimm là chuyện nàng công chúa ngủ trong rừng. Pinocchio của Carlo Collodi là chuyện chú bé bằng gỗ. Hai nhân vật chính trong Chuyện Lão Tượng Phật Di Lặc Và Nàng Nậm Mây của Phạm Thị Hoài rất xa nhau mà cũng lại rất gần nhau vì cùng chung một biểu tượng: Biểu tượng của ngây thơ và trinh bạch trong tâm hồn: Nàng Nậm Mây là nậm rượu cổ, thuộc thế kỷ 16 và lão Di Lặc là tượng phật cười bằng gỗ xoan
Đọc tiếp

4/2018 Lời từ tạ hoạ sĩ Phạm Tăng
Trong gần một thế kỷ, ngoài gia đình, anh đã sống với hội họa, thi ca và cô đơn.Sự cô đơn ở anh, cũng là yếu tố xây dựng và xác định nghệ thuật của anh, mang ba lớp áo: Nỗi cô đơn của người nghệ sĩ, mà Nguyễn Tuân gọi là «pháp trường trắng», là nỗi cô đơn của nhà văn trước trang giấy trắng mà chữ không đến; của họa sĩ, trước giá vẽ, mà đường nét mầu sắc không hiển hiện. Đó là sự cô đơn siêu hình của bất lực, mà nghệ sĩ nào cũng trải qua.
Đọc tiếp

Tiểu sử hoạ sĩ Phạm Tăng

Nhất Linh rất nghiêm khắc với tác phẩm của mình. Trong cuốn Viết và đọc tiểu thuyết ông đã phê bình không nhân nhượng Đoạn Tuyệt, tiểu thuyết nổi tiếng nhất của ông. Và dường như Nho Phong từ khi in lần đầu năm 1926, chưa bao giờ được ông cho tái bản.
Đọc tiếp

4/2018 U75 từ tình, tác phẩm mới nhất và cuối cùng của  Lê Đạt
Nhà thơ Lê Đạt tới Paris mùa thu năm 1997 và mười năm sau, cũng vào cuối thu, ông gửi Paris tập U75 từ tình[1] như một hạnh ngộ giữa người và thành phố, giữa chữ và tình, như một giã ngộ thi ca:
Sân bay Pari cửa về Hà Nội
Cúi đầu tình chân ngỡ lối tha hương
Đọc tiếp

4/2018 Tưởng niệm nhà thơ Lê Đạt ( 1929-2008)
Nhà thơ Lê Đạt tên thật là Đào Công Đạt, sinh ngày 10/9/1929 tại tỉnh lỵ Yên Bái. Cha là nhân viên công ty hoả xa Yên Bái, mẹ người làng Đình Bảng, tỉnh Bắc Ninh. Ông mất ngày 21/4/2008 tại Hà Nội, vài giờ sau khi bị ngã cầu thang.
Đọc tiếp

4/2018 Phố Xương Hà Nội
Những người đã sống và đã xa Hà Nội, dù ở tuổi nào dường như cũng giữ ít nhất một hình ảnh Hà Nội trong tâm, khó định hình, khó mô tả, nhưng khi bất chợt tìm thấy lại nó ở đâu đều giật mình bồi hồi cảm động.
Đọc tiếp

4/2018 Dương Nghiễm Mậu: Tết này chưa chắc em về được...
Tôi không biết viết điếu văn. Cũng không thích viết bài phúng giỗ.Những lời này chỉ là một email dài ngoại lệ gửi anh, như mỗi mùng một Tết, sau khi nhận được email của anh, thường chỉ mấy dòng, như:- Bao giờ TK về uống café?
Đọc tiếp

4/2018 Trần Thiện Đạo, lần gặp cuối
Sáng nay, trên đường từ Huế ra Quảng Bình thăm Động Thiên Đường, qua cầu Bến Hải, tôi nhận được điện thoại của Hoàng Dũng báo tin Trần Thiện Đạo đã qua đời.
Đọc tiếp

2016 Trả lời phỏng vấn báo Việt Luận, Sydney, Úc, 2012
2016 Trả lời phỏng vấn Hồ Trường An, 2013
2016 Dương Nghiễm Mậu, con người nội soi trong bạo lức chiến tranh và thân phận nhược tiểu
Dương Nghiễm Mậu tên thật là Phí Ích Nghiễm, sinh ngày 19 tháng 11 năm 1936 tại quê nội làng Mậu Hòa (quê ngoại làng Dương Liễu), huyện Đan Phượng, phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông. Từ 12 đến 18 tuổi sống ở Hà Nội.
Đọc tiếp...
Nguyên Sa (1932-1998)
Nguyên Sa tên thật là Trần Bích Lan, bút hiệu khác Hư Trúc, sinh ngày 1/3/1932 tại Hà Nội. Con ông Trần Văn Chi, một nhà kinh doanh lớn và bà Đoàn Thị Xuân. Gia đình gốc Huế, ông cố là Trần Trạm, thượng thư triều Tự Đức, đến đời ông nội mới ra Hà Nội lập nghiệp.
Đọc tiếp...
 11/2014 Sáng Tạo và Giai Phẩm
Sau mười năm (1932-1942) toả sáng của Tự Lực Văn Đoàn, văn học Việt Nam dường như lắng xuống, để chuẩn bị cuộc kháng chiến chống Pháp. Các chính đảng bắt đầu hoạt động tích cực hơn, nhà văn cũng chia đôi giới tuyến "quốc-cộng". Khái Hưng, Hoàng Đạo, tạm dừng bút để dấn thân tranh đấu, Nhất Linh trở thành nhà lãnh đạo chính trị.
Đọc tiếp...
 11/2014 Vũ Khắc Khoan (1917-1986)
Vũ Khắc Khoan sinh ngày 27/02/1917 tại Hà Nội. Mất ngày 12/9/1986, tại Minnesota, Hoa Kỳ. Học sinh trường Bưởi; Lên đại học, theo ngành y khoa hai năm, trước khi vào trường Cao Đẳng Canh Nông. Tốt nghiệp, làm kỹ sư canh nông được một năm rồi chuyển hẳn sang dạy lịch sử tại hai trường Nguyễn Trãi và Chu Văn An, Hà Nội và hoạt động kịch nghệ, viết văn, thành lập nhóm Quan Điểm với Nghiêm Xuân Hồng.
Đọc tiếp...
 11/2014 Tìm hiểu triết học Karl Marx của Trần Văn Toàn
Trần Văn Toàn sinh ngày 7/11/1931 tại Phát Diệm, Kim Sơn, Ninh Bình. Mất ngày 13/9/2014, tại Lille (Pháp). Kết duyên với bà Nelly Avermate.Học triết tại Đại học công giáo Louvin (Bỉ), năm 1954, xong cử nhân triết học. Đỗ tiến sĩ triết học năm 1960. (1960-1965) dạy triết học tại đại học Huế và thỉnh giảng tại đại học Sài Gòn, Đà Lạt. (1965-1973) dạy đại học công giáo Lovanium ở Kinshasa, Congo. (1973-1996) dạy đại học công giáo Lille (Pháp).
Đọc tiếp...
  11/2014 Sự ra đời của Sáng Tạo
Trong vòng mười năm, từ 1945 đến 1954, những xu hướng đổi mới văn học nghệ thuật tạm thời lắng xuống, một phần vì chiến tranh, một phần vì chính sách văn hoá của Đảng Cộng Sản mà Tố Hữu là đại diện chính thức, chủ trương đề cao thơ mới. Những người có đầu óc cách tân dần dần bỏ cuộc: Nguyễn Xuân Sanh (Xuân Thu Nhã Tập) quay lại với thơ mới, Tô Ngọc Vân vẽ tranh tuyên truyền, Nguyễn Đình Thi làm thơ có vần, Văn Cao im lặng...
Đọc tiếp...
  11/2014 Thanh Tâm Tuyền (1936-2006)
Thanh Tâm Tuyền sinh ngày 13/3/1936, tại Vinh, tên thật là Dzư Văn Tâm, bút hiệu khác: Đỗ Thạch Liên. Năm 1952 (16 tuổi), dạy học tại trường Minh Tân (Hà Đông) và đăng những truyện ngắn đầu tiên trên tuần báo Thanh Niên, Hà Nội. 1954, hoạt động trong Tổng hội sinh viên Hà Nội, cùng với Trần Thanh Hiệp, Nguyễn Sỹ Tế, Doãn Quốc Sỹ, chủ trương nguyệt san Lửa Việt.
Đọc tiếp...
  11/2014 Bình Nguyên Lộc (1914-1987)
Bình Nguyên Lộc tên thật Tô Văn Tuấn, sinh ngày 7/3/1914 (giấy tờ ghi 1915) tại làng Tân Uyên, tổng Chánh Mỹ Trung, tỉnh Biên Hoà (nay thuộc huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai); mất ngày 7/3/1987 tại Rancho Cordova, Sacramento, California, Hoa Kỳ. Các bút hiệu khác: Phong Ngạn, Hồ Văn Huấn.
Đọc tiếp...
  11/2014 Mai Thảo (1927-1998)
Mai Thảo tên thật là Nguyễn Đăng Quý, bút hiệu khác: Nguyễn Đăng, ông sinh ngày 8/6/1927 tại chợ Cồn, xã Quần-phương-hạ, huyện Hải-hậu, tỉnh Nam-định (nguyên quán làng Thổ-khối, huyện Gia-lâm, tỉnh Bắc-ninh, cùng quê và có họ với hoạ sĩ Lê Thị Lựu), cha là một thương gia và điền chủ giàu có. Mai Thảo hấp thụ tính yêu văn chương của mẹ gốc Bắc-ninh. Thuở nhỏ học trường làng, trung học lên Nam-định rồi Hà-nội (học trường Đỗ Hữu Vị, sau là Chu Văn An).
Đọc tiếp...
  11/2014 Nguyễn Văn Trung
Nguyễn Văn Trung sinh ngày 26/9/1930, là nhà giáo, nhà văn - triết Việt Nam, bút hiệu khác: Hoàng Thái Linh, Phan Mai. Sinh tại làng Thanh Hương, huyện Thanh Liêm, tỉnh Hà Nam, trong một gia đình công giáo đông con. Cha là Nguyễn Văn Tuynh, thầy thuốc Bắc và mẹ là bà Thiệu Thị Tốt. Thuở nhỏ học trường dòng Puginier ở Hà Nội.
Đọc tiếp...
  11/2014 Trần Thái Đỉnh (1922-2005) Triết Học Hiện Sinh
Ngay ở Pháp hiện nay cũng khó tìm được một cuốn sách viết về triết học Hiện Sinh vừa đầy đủ, vừa dễ hiểu như cuốn Triết học hiện sinh của Trần Thái Đỉnh, do nhà Thời Mới in năm 1967 tại Sài Gòn.
Đọc tiếp...
  11/2014 Trần Thái Đỉnh (1922-2005)
Trần Thái Đỉnh sinh ngày 14 /11/ 1922 tại Hưng Yên. Mất ngày 13/11/2005 tại Sài Gòn. Bút hiệu khác là Trần Hương Tử. Học trường đạo từ nhỏ, vào Tiểu chủng viện Trung Linh, Bùi Chu. Sau đó, được gửi theo học Đại chủng viện Saint Sulpice (Xuân Bích), Hà Nội. Trở lại Bùi Chu, học thần học tại Đại chủng viện Quần Phương. Thụ phong linh mục năm 1947.
Đọc tiếp...
  11/2014 Hồ Biểu Chánh (1885-1958)
Hồ Biểu Chánh, tên thật là Hồ Văn Trung, tự Biểu Chánh, sinh ngày 1/10/1885 tại làng Bình Thành, tỉnh Gò Công và mất ngày 4/9/1958 tại Phú Nhuận (Sài Gòn). Từ 8 đến 12 tuổi học nhữ nho, 13 tuổi học trường tiểu học (Pháp-Việt) tổng Vĩnh Lợi, rồi lên trường tỉnh Gò Công, tiếp đến trường trung học Mỹ Tho (1902-1903), rồi lên Sài Gòn học trường Pháp Chasseloup-Laubat (1904-1905).
Đọc tiếp...
  11/2014 Văn học miền Nam
Những sách biên khảo văn học xuất bản ở trong nước sau 1975, thường không nhắc đến nền văn học miền Nam từ 1954 đến 1975, mà thay vào đó là nền "Văn học giải phóng miền Nam".
Đọc tiếp...
  11/2014 Cuôc chiến Việt- Trung trong Xe lên xe xuống, tác phẩm mới nhất của Nguyễn Bình Phương  hay Bản chúc thư trên đỉnh Tà Vần
Trong tiểu thuyết Người đi vắng, Nguyễn Bình Phương kể chuyện một đứa nhỏ mỗi lần nghe thấy tiếng rao của ông thiến lợn là nó hoảng sợ, hai chân chụm lại giấu chim, nhắm mắt tự hỏi: ai là người đẻ ra những ông thiến lợn?
Đọc tiếp...

12/2012 Võ Thị Hảo, huyền thoại, độc tài và tôi ác
Sau hơn ba mươi năm kết thúc chiến tranh, những đề tài về chiến tranh dường như cũng biến mất trên văn đàn chính thống Việt Nam. Chúng đã đầu thai kiếp khác hoặc tìm cách trốn ra nước ngoài. Ngồi hong váy ướt, tập truyện mới nhất của Võ Thị Hảo hội đủ hai yếu tố: đầu thai kiếp khác mà vẫn phải chạy ra nước ngoài, tháng 7 năm 2012, tủ sách Thi Văn Hồng Lĩnh của Bùi Xuân Quang ở Paris, xuất bản.
Đọc tiếp...

7/2012 Nguyễn Mộng Giác và người Bình Định
Võ Phiến có hai bài tùy bút viết về người Bình Định.Bài thứ nhất tựa đề Anh Bình Định và bài thứ hai, Người Bình Định... Đọc tiếp...

Ai tài trợ cho Pháp trong chiến tranh Đông Dương (bổ sung ngày 9/7/2012)

5/2012 Paris, người Việt và tranh Lê Tài Điển
Để tìm những ký hiệu ngôn ngữ gắn bó với con người, tôi thường hình dung những chữ phù hợp với phong cách nghệ thuật của một vài nghệ sĩ.
Đọc tiếp...

4/2012 Hàn Mặc Tử (1912-1940)
Hàn Mặc Tử tên thật Nguyễn Trọng Trí, là con ông Nguyễn Văn Toản và bà Nguyễn Thị Duy, sinh ngày 22/9/1912 tại Lệ Mỹ, Đồng Hới, trong một gia đình công giáo lâu đời, có 6 người con, bốn trai, hai gái (Nhân, Lễ, Nghiã, Trí, Tín và Hiếu).
Đọc tiếp...

 Vấn đề toàn cầu hóa dưới mắt nhà xã hội học Pierre Bourdieu
2/2012 Vong bướm và sự tích Chúa Chổm
Sự im lặng của Nguyễn Huy Thiệp trong tám năm qua là sự nhập thiền để ngộ mình trong một tình huống khác. Tình huống đó là chèo. Tại sao lại chèo?
Bởi chèo tự thân đã mang khả năng cách mạng thường trực nghĩa là tác giả và diễn viên đều có quyền phản ứng lại hay quyền phản biện đối diện với hoàn cảnh hiện sinh và trực diện với khán giả trước mắt mình: Chèo là nghệ thuật có tính cách mạng cao.
Đọc tiếp...
4/2011 Trả lời phỏng vấn Lê Quỳnh Mai
1/2011 Y Dịch Lê Đình Điểu, một đời cất giấu hồn thơ
Hội họa, đơn lạc và cái chết, Y Dịch Lê Đình Điểu, dường như cũng có đôi chút duyên nợ. Cả đời làm thơ. Cả đời giấu thơ mình. Nhiều người biết nhà báo Lê Đình Điểu, nhưng có mấy ai biết Y Dịch nhà thơ. Bà cụ anh kể: Hồi nhỏ Ðiểu giấu thơ trên nóc nhà.
Đọc tiếp...
11/2010 Cao Xuân Huy mùa thu gẫy cánh
11/2010 Trả lời phỏng vấn của Du Tử Lê
(LNÐ): Nhân dịp nhà phê bình văn học Thụy Khuê cùng phu quân từ Paris du lịch miền Nam California, qua trung gian của nhà thơ Ðặng Hiền, chủ biên tạp chí Hợp Lưu hiện nay, chúng tôi đã có cuộc phỏng vấn bà, cho chương tình “Du Tử Lê và Bằng Hữu” thuộc hệ thống truyền hình SBTN...
Đọc tiếp...
9/2010 Bích Khê (1916-1946)
9/2010 Thày Mạnh
9/2010 Nói chuyện với Gs Nguyễn Đăng Mạnh
9/2010 Hữu Loan